New Split Series #8 - Het grootste verlies is het verlies van armoede

Kant A:

"Het grootste verlies is het verlies van armoede, het vermogen om prachtige liederen te zingen als we arm zijn. Nu kennen we alleen nog maar mensen die geen geld hebben. En iedereen heeft nog maar slechts één droom: rijk worden. Maar is dit werkelijk onze enige droom?" (Lászlo Krasznahorkai)

Kant B:

© Natela Grigalashvili

Jim White - Christmas Day

Where in the world did you come from my dear? Did some mysterious voice tell you I'd still be here? I bought this ticket to Mobile, but I been stranded all day...p.a. said the bus broke down ten miles away from the station.

So seldom a door...so seldom a key...so seldom a lock like the love between you and me. But seldom comes happiness without the pain of the devil in the details since I saw the smile on your face as I was crying in a Greyhound station on Christmas Day...in 1998.

The burden of love is the fuel of bad grammar. You stutter and stammer--what a bitch to convey the crux of the matter, when the words you must utter are hopelessly tangled in the memories and scars you show no one.

So seldom a door...so seldom a key...so seldom a hit like the hurt you put on me. But seldom comes happiness without the pain of the devil in the details since I saw the smile on your face as I was crying in a Greyhound station on Christmas Day...in 1998.

I remember quite clearly, a bad Muzak version of James Taylor's big hit, called "Fire and Rain" was playing as you crouched down and tearfully kissed me, and I thought, "Damn, what good fiction I will mold from this terrible pain."

So seldom a door...so seldom a key...so seldom a gift like the gift you gave me. But seldom comes happiness without the pain of the devil in the details since I saw the smile on your face as I was crying in a Greyhound station on Christmas Day...in 1998. Amazing grace, how sweet the smile upon the face I never thought I'd see you again...especially here in this Greyhound station...on Christmas Day...in 1998.

(from: Jim White, No Such Place. Luaka Bop, 2001.)

New Split Series #7 - Cyclisch ronddwalen tussen voor en achter

Kant AB:

"Al snel was ik vergeten dat ik zonet nog boven in mijn kamertje somber piekerend voor een leeg blad had gezeten. Droefheid, smart en alle zwaarmoedige gedachten leken wel verdwenen ofschoon ik voor en achter mij nog levendig een zekere ernst bespeurde."

Kant BA:

"Misschien ten gevolge van extreme vermoeidheid of om een andere reden dacht ik aan een mooi meisje en aan het gevoel dat ik zo alleen was in de wijde wereld, wat onmogelijk juist kon zijn. Zelfverwijten vielen mij van achteren aan en zaten mij van voren in de weg. Bepaalde slechte herinneringen maakten zich van mij meester. Allerlei beschuldigingen die tegen mijzelf gericht waren stemden mijn hart zwaarmoedig. Ik moest hard vechten."

Robert Walser, De wandeling. Vert. Machteld Bokhove. Lebowski, Amsterdam, 2015, p. 17 (begin) en 65 (nu ja..., einde).

Traject naar werk (arbeidsbemiddelaars mogen mee lachen)

"Begin 1992 was ik korte tijd werkloos, een ontmoedigende ervaring. [...] In die tijd woonde ik in Didcot - iemand moet het doen - en de gang naar het uitkeringskantoor van dat nogal vervallen stadje was deprimerend. Ik solliciteerde als een gek naar baantjes over de hele wereld en weet nog goed dat een ambtenaar me vroeg of ik vooruitgang had geboekt. Ze moest een formulier invullen en een van de vragen was waar ik naar werk zocht. Ik vertelde dat ik kort daarvoor gesolliciteerd had op banen in het Verenigd Koninkrijk, Australië, de Verenigde Staten en Costa Rica, en stelde voor dat ze 'overal ter wereld' invulde. Ze fronste ontevreden, want de volgende vraag was: 'Waar zou u verder nog werk willen zoeken?'"

Dave Goulson, Geroezemoes in het gras. Vert. Nico Groen. Atlas Contact, Amsterdam / Antwerpen, p. 129-130)

De mantra die groen lacht

"Per slot van rekening leven we, zijn we jong, hebben we verwachtingen, zouden we weliswaar eeuwig willen bestaan, maar voelen we ons toch gelukkig binnen het begrensde hemelrond dat zich boven de paar decennia van een mensenleven welft, en willen we het liefst niets weten van de nietigheid, de betekenisloosheid van een woord dat we zeggen, van een handeling die we verrichten, van een pijn die we ondergaan."

(Joseph Roth, Zipper en zijn vader. Vert. Wilfred Oranje. Atlas, Amsterdam/Antwerpen, 2011, p. 149) 

Thuiskomen

 "Wat op een bepaald ogenblik heeft geklonken, zal nooit meer op dezelfde manier weerklinken. Je kunt geen twee keer in dezelfde rivier stappen, wist Heraclitus al. [...] Dat betekent ook dat muziek als kunst steeds opnieuw uitgevoerd moet worden om te kunnen bestaan. Het heeft iets tragisch: het beste wat gespeeld of gezongen wordt, vervluchtigt in het verstrijken van de tijd en blijft enkel in de herinnering. In haar vergankelijkheid lijkt de muziek op de moraal. [...] De mooiste klanken doven uit en moeten opnieuw gespeeld worden om weer hoorbaar te zijn. De mooiste daden moeten opnieuw gesteld worden, om weer goedheid in de wereld te brengen. Muziek en moraal vergen onze onophoudelijke overgave. Maar tussen muziek en moraal is meer dan een vergelijking mogelijk. [...] Muziek bezit geen toverkracht waardoor we na het spelen of beluisteren omgetoverd worden tot goede mensen. [...] Maar muziek kan wel je begrip van jezelf, de ander en je plaats in de wereld vergroten. [...] Het gevoel thuis te zijn in jezelf en op de plek waar je bent is een cruciaal existentieel én moreel gegeven. [...] Muziek doet ons thuiskomen in ons bestaan."

(Alicja Gescinska, Thuis in muziek. Een oefening in menselijkheid. De Bezige Bij, Amsterdam, 109-113) 

Cesare Pavese & Bianca Garufi - Het grote vuur (review, °mei 2013)

Het grote vuur is het unieke resultaat van de literaire samenwerking tussen de Italiaanse schrijver Cesare Pavese (1908-1950) en Bianca Garufi (1918-2006), schrijfster, vertaalster, Paveses collega bij de Turijnse uitgeverij Einaudi én diens muze. Beide geliefden vatten het plan op beurtelings een hoofdstuk van de roman te schrijven. Dit proces zette zich via briefwisselingen nog een tijdje verder nadat Garufi, geteisterd door een depressie en niet in staat Paveses dwingende liefde te beantwoorden, Turijn al verlaten had. Het is pas in 1959, negen jaar na Paveses zelfmoord, dat Italo Calvino -vriend, collega-schrijver en op dat ogenblik uitgever bij Einaudi - het manuscript ontdekte in de archieven van de uitgeverij en onmiddellijk besloot het postuum te publiceren. Voor deze eerste vertaling naar het Nederlands bedienden Evalien Rauws en Luc de Rooy zich van een gelijkaardig procedé door elkaar de vertaalde hoofdstukken over en weer toe te sturen.

De roman vertelt vanuit wisselend perspectief de uiterst moeizame liefde tussen Giovanni (door Pavese) en Silvia (door Garufi), die allebei hun geboortedorp hebben ingeruild voor de grote stad waar ze elkaar zullen ontmoeten. Hun relatie is al een tijdje afgesprongen wanneer Silvia van haar stiefvader Dino het bericht ontvangt dat de jongen Giustino op sterven ligt. Hierop vraagt Silvia Giovanni haar te vergezellen naar Maratea, het dorp dat ze tien jaar eerder in dramatische omstandigheden ontvluchtte. In Maratea is echter niets wat het lijkt en ontvouwt zich, doorheen een hardnekkige traditie van ‘eervol’ stilzwijgen, de geschiedenis die Silvia’s jeugd heeft verminkt en elke liefde in haar latere leven, zoals voor Giovanni, onmogelijk maakt. Het raadsel ‘Silvia’ ontsnapt aan de gefrustreerde Giovanni - en met het open einde en alles wat onuitgesproken blijft, ook voor een deel aan de lezer. Het verhaal diept een verdrongen verleden op en toont daarin aan hoe ingrijpend wij als mensen bepaald worden door familie, afkomst, wat er ‘diep in ons bloed zit’, hoe wij dit kunnen vervloeken of proberen te ontvluchten, maar nooit achter ons kunnen laten. De autobiografische inslag als ‘spiegelroman’ of ‘de tweeslachtige roman’ is onmiskenbaar. Maar beide schrijvers - en vertalers! - hebben er een intens en universeel verhaal uit gepuurd dat op zichzelf staat. Afsluiten doet het boek met een essay van Alejandro Zambra. Uitzonderlijk!

(Cesare Pavese & Bianca Garufi, Het grote vuur. Vert. Evalien Rauws & Luc de Rooy. Karaat, Amsterdam, 2012)